Blootstelling aan toxines maakt kleindochters vatbaarder voor
stress
Wetenschappers weten dat de toxische effecten van
hormoonontregelaars (EDC's) gevonden in zowel natuurlijke als door
de mens gemaakte materialen, kunnen overgaan van de ene generatie
naar de volgende, maar nieuw onderzoek toont aan dat vooral vrouwen
met voorouderlijke blootstelling aan EDC bijwerkingen vertonen door
stress.
Volgens een nieuwe studie door onderzoekers van de
Universiteit van Texas in Austin en de Washington State University,
worden mannelijke en vrouwelijke ratten verschillend beïnvloed door
voorouderlijke blootstelling aan de algemeen gebruikte fungicide,
vinclozoline. Vrouwelijke ratten wiens overgrootouders werden
blootgesteld aan vinclozoline waren kwetsbaarder voor stress,
angstiger en verkozen het gezelschap van vreemde vrouwtjes boven
vrouwtjes uit eigen nest. Mannelijke dieren vertoonden deze
negatieve effecten niet.
"Deze resultaten zouden ons moeten verontrusten
want iedereen onder ons is reeds decennia blootgesteld aan
hormoonontregelaars en we gaan allemaal door natuurlijke uitdagingen
in het leven," zei David Crews, Ashbel Smith hoogleraar Zoölogie en
psychologie aan de Universiteit van Texas in Austin en hoofdauteur
van de studie. "Die uitdagingen worden nu anders ervaren vanwege de
voorouderlijke blootstelling aan milieuverontreiniging."
Vinclozoline is een algemene fungicide waarmee de
klassieke boeren groenten en fruit behandelen.
Om de effecten van stress te testen brachten de
onderzoekers de ratten zes uur per dag onder zachte warme buislampen
gedurende drie weken. Dit werd gedaan tijdens de adolescentie, een
gevoelige levensperiode voor ratten, net als voor de mens. Maanden
later testten de onderzoekers de chemie van de hersenen, de
hersenfunctie, de genexpressie en het gedrag van de volwassen
ratten.
Ze ontdekten dat voor vrouwelijke ratten,
voorouderlijke blootstelling aan vinclozoline alleen of stress
tijdens de adolescentie slechts verwaarloosbare effecten had op het
gedrag en de hormoonhuishouding van de ratten. Echter, de combinatie
van voorouderlijke blootstelling en stress veroorzaakte bij de
vrouwelijke ratten drastisch hogere niveaus van corticosteron (een
stresshormoon dat lijkt op cortisol bij de mens) en een hogere
expressie van genen geassocieerd met angstiger gedrag. Ander
onderzoek heeft aangetoond dat stresshormonen degeneratie
veroorzaken van een gebied van de hersenen dat te maken heeft met
geheugen en leren.
Crews zei dat opeenvolgende blootstelling aan
EDC's, dat doorgegeven wordt van generatie op generatie geen
verandering meebrengt in de genetische code van de dieren maar
eerder een verandering van de manier waarop genen zich uitdrukken.
Genexpressie is het proces waarbij een cel de genetische code
gebruikt voor het aanmaken van nuttige producten zoals eiwitten. Als
een deel van iemands genetische code een koekjesrecept was zou
genexpressie refereren naar het aantal koekjes een kok kan maken met
een recept. De waarneming dat veranderingen in genexpressie kunnen
worden doorgegeven aan toekomstige generaties heeft geleid tot een
nieuw onderzoeksgebied bekend als epigenetica.
Crews en anderen hebben aangetoond dat
blootstelling aan EDC het risico voor toekomstige generaties op
ziekten zoals autisme, obesitas en hart- en vaatziekten kan
verhogen. Crews merkte op dat EDC níveas in het milieu blijven
stijgen, evenals bovenvernoemde ziektes met psychische stoornissen
in het bijzonder.
Vertaling: Andre Teirlinck
