Endocriene verstoorders tasten menselijk sperma aan
Een overvloed aan hormoonontregelaars interfereren
met menselijk sperma op een manier die een negatieve invloed op de
bevruchting kan hebben. Dit zijn de bevindingen van een Duits-Deens
team van onderzoekers van het Center of Advanced European Studies en
Research in Bonn, Duitsland en de Universiteit afdeling Groei en
Reproductie, Rigshospitalet, Kopenhagen Denemarken. Het werk, dat is
gepubliceerd in EMBO meldt het vermoeden dat hormoonverstorende
stoffen kunnen bijdragen tot wijdverspreide vruchtbaarheidsproblemen
in de westerse wereld op een manier die tot nu toe niet is gekend.
Endocrien verstorende stoffen zijn aanwezig in
levensmiddelen, textiel medicijnen, huishoudelijke en persoonlijke
verzorgingsproducten zoals plastic flessen, speelgoed en cosmetica.
Bewijs van de schadelijke effecten van endocriene verstoorders op
mensen is tot nu toe moeilijk geweest wegens een gebrek aan
geschikte experimentele systemen.
De Europese Commissie werkt momenteel aan een
herziening van haar beleid inzake hormoonontregelaars. Vorig jaar
veroorzaakten hun plannen een debat tussen endocrinologen en een
groep toxicologen over de vraag hoe deze chemicaliën te reguleren.
"Onze studie levert wetenschappelijk bewijs om te helpen bij het
opstellen van internationale regels en praktijken," zei de leider
van de studie, Timo Strünker van het Center of Advanced European
Studies en Research in Bonn, Duitsland .
"Voor het eerst hebben we een direct verband
tussen blootstelling aan endocrien verstorende chemische stoffen uit
de industrie en de negatieve effecten op de menselijke zaadcellen
functie aangetoond," zegt Niels E. Skakkebaek, professor en leider
van het Deense team.
Honderden tot duizenden chemicaliën kunnen snel
getest worden op hun potentieel om te interfereren met de menselijke
sperma functie met de 'bioassay' ontwikkeld door de onderzoekers. In
deze eerste studie werden ongeveer honderd chemische stoffen getest.
Ongeveer een derde, zoals ultraviolet (UV) filters,
4-methylbenzylideen kamfer (4-MBC) in sommige zonnebrandmiddelen,
het antibacterieel middel Triclosan gebruikt in tandpasta en
di-n-butylphthalate (DNBP), toonden negatieve reacties.
De wetenschappers keken naar het effect van deze
stoffen op het CatSper ionkanaal, een calciumkanaal dat de
beweeglijkheid van de zaadcellen controleert. Zij toonden aan dat
endocriene verstoorders - toegepast op gemeten concentraties in
lichaamsvloeistoffen - direct de CatSper openen waardoor een
verhoging van het calciumgehalte in sperma optreedt waardoor het
zwemgedrag van de zaadcellen verandert en leidt tot het vrijkomen
van spijsverteringsenzymen die sperma helpen om door het eiomhulsel
te breken. Bovendien maken endocriene verstoorders sperma minder
gevoelig voor progesteron en prostaglandines - twee belangrijke
hormonen vrijgegeven door cellen rondom het ei. Tot slot merkten de
auteurs op dat in lage dosis mengsels de chemische stoffen
samenwerken om de calcium niveaus te verhogen in het sperma .
Al met al geeft de studie aan dat endocriene
verstoorders de nauwkeurig gecoördineerde reeks gebeurtenissen voor
de onderliggende bevruchting op verschillende manieren zouden kunnen
verstoren: de chemische stoffen kunnen veranderingen in zwemgedrag
veroorzaken op het verkeerde moment en op de verkeerde plaats, de
navigatie belemmeren van sperma naar de eicel en tenslotte de
penetratie in het beschermende eiomlhulsel tegengaan.
Vertaling: Andre Teirlinck
