Slaaptekort leidt tot symptomen van schizofrenie
Psychologen aan de universiteit van Bonn zijn
verbaasd over de ernstige tekorten veroorzaakt door een slapeloze
nacht.
Vierentwintig uur slaaptekort kan bij gezonde
personen leiden tot een toestand vergelijkbaar met de symptomen van
schizofrenie. Deze ontdekking werd gedaan door een internationaal
team van onderzoekers aan de Universiteit van Bonn en King's College
London. De wetenschappers wijzen erop dat dit effect nader
onderzocht moet worden bij personen die ’s nachts moeten werken.
Bovendien kan slaaptekort dienen als model voor de ontwikkeling van
geneesmiddelen tegen psychose. De resultaten zijn gepubliceerd in
"The Journal of Neuroscience".
Bij psychose is er een verlies van contact met de
werkelijkheid en dit wordt geassocieerd met hallucinaties en wanen.
De chronische vorm wordt aangeduid als schizofrenie die eveneens
betrekking heeft op gedachtenstoornissen en misverstanden. Getroffen
personen melden dat ze stemmen horen bijvoorbeeld. Psychosen behoren
tot de meest ernstige psychische aandoeningen.
Een internationaal team van onderzoekers onder
leiding van de Universiteit van Bonn heeft nu ontdekt dat na 24 uur
van slaaptekort bij gezonde patiënten, tal van symptomen werden
opgemerkt die anders meestal worden toegeschreven aan psychose of
schizofrenie. "Het was ons duidelijk dat een slapeloze nacht leidt
tot beperkingen in het vermogen om zich te concentreren," zegt prof.
dr. Ulrich Ettinger van de Cognitieve Psychologie eenheid in de
afdeling Psychologie aan de Universiteit van Bonn. "Maar we waren
verbaasd over hoe uitgesproken en hoe breed het spectrum van
schizofrenie-achtige symptomen was."
De wetenschappers van de Universiteit van Bonn,
King's College London (Engeland) en de afdeling Psychiatrie en
Psychotherapie van de Universiteit van Bonn onderzocht in totaal 24
gezonde proefpersonen van beide geslachten tussen 18 en 40 jaar in
het slaaplaboratorium van de afdeling Psychologie. Eerst werd aan de
proefpersonen gevraagd om normaal te slapen in het laboratorium.
Ongeveer een week later werden ze de hele nacht
wakker gehouden met films, gesprekken, spelletjes en korte
wandelingen. De volgende ochtend werden de proefpersonen ondervraagd
over hun gedachten en gevoelens. Daarnaast ondergingen zij een
zogenaamde prepuse remming meting.
Ongeselecteerde informatie leidt tot chaos in de
hersenen.
"Prepulse remming is een standaard test om de
filterfunctie van de hersenen te meten", verklaart hoofdauteur Dr
Nadine Petrovsky van het prof. Ettinger's team. In het experiment
wordt een hard geluid ten gehore gebracht via een hoofdtelefoon.
Hierdoor ervaren de proefpersonen een schrikreactie met
samentrekking van de gezichtsspieren die wordt geregistreerd met
elektroden. Als een zwakkere prikkel vooraf wordt gestuurd als een
“prepulse" is de schrikreactie minder. "De prepulse remming toont
een belangrijke functie van de hersenen: Filters scheiden wat
belangrijk is van wat niet belangrijk is en voorkomen zintuiglijke
overbelasting," zegt Dr Petrovsky.
Bij onze proefpersonen was deze filtering functie
van de hersenen significant verlaagd na een slapeloze nacht. "Er
waren uitgesproken aandachtsstoornissen, zoals bij schizofrenie,"
zegt Prof Ettinger. "De niet geselecteerde vloed van informatie
leidde tot chaos in de hersenen." Na het slaaptekort gaven de
proefpersonen ook aan dat ze enigszins gevoeliger waren voor licht,
kleur en klaarte. Dienovereenkomstig, was hun gevoel van tijd en
reukvermogen veranderd en meldden ze mentale sprongen. Veel van hen
hadden zelfs de indruk de mogelijkheid te hebben om gedachten te
lezen of noties te ervaren van een veranderd lichaam. "We hadden
niet verwacht dat de symptomen zo uitgesproken zouden zijn na een
nacht wakker blijven", zegt de psycholoog van de Universiteit van
Bonn.
Slaaptekort als een modelsysteem voor psychische
aandoeningen.
De wetenschappers zien een belangrijke potentiële
toepassing van hun resultaten in het onderzoek naar geneesmiddelen
voor het behandelen van psychosen. “Bij de ontwikkeling van
geneesmiddelen werden tot nu toe psychische stoornissen als deze
gesimuleerd door experimenten met bepaalde werkzame stoffen. Echter
veroorzaken deze de symptomen van psychosen op een slechts zeer
beperkte manier," zegt Prof Ettinger. Slaaptekort is een veel beter
modelsysteem omdat de subjectieve symptomen en de objectief gemeten
filterstoornis veel meer verwant zijn aan psychische aandoeningen.
Natuurlijk is het slaapgebrekmodel niet schadelijk: Na een goede
nacht slaapherstel verdwijnen de symptomen. Er is ook een behoefte
aan onderzoek met betrekking tot personen die regelmatig ’s nachts
moeten werken. "Of de symptomen van slaapgebrek geleidelijk zwakker
worden als gevolg van acclimatisatie moet nog worden onderzocht",
zegt de psycholoog van de Universiteit van Bonn.
Vertaling: Andre Teirlinck
