Onderzoek wijst uit: BPA houdt verband met
prostaatkanker
Onderzoekers van het Cincinnati Cancer
Center hebben ontdekt dat de hoeveelheid bisphenol A (BPA)
in urine van mannen een aanwijzing kan zijn bij
prostaatkanker en dat een geringe hoeveelheid BPA cellulaire
veranderingen kan veroorzaken in zowel goedaardige als
kwaadaardige prostaatcellen.
Dit onderzoek, gepubliceerd in de 3 maart
uitgave van PLOS ONE voorziet in het eerste bewijs dat het
BPA gehalte in urine zou kunnen helpen bij het voorspellen
van prostaatkanker en dat verstoring in een
celvermeerderingscyclus door blootstelling aan lage
doseringen BPA kankerverwekkend zou kunnen zijn in de
prostaat.
BPA, een milieuvervuiler met oestrogene
activiteit, wordt gebruikt bij de fabricage van hard,
doorzichtig plastic en wordt gebruikt in veel verpakkingen
van voedselproducten. Het wordt in verband gebracht met
neurologische afwijkingen, diabetes en een aantal vormen van
kanker, waaronder borst- en prostaatkanker.
Hoofdonderzoeker Shuk-mei Ho, PhD,
directeur van het Cincinnati Cancer Center, Jacob G.
Schmidlapp Chair van Environmental Health en professor aan
de University of Cincinnati College of Medicine, zegt dat
menselijke blootstelling aan BPA veelvuldig voorkomt en dat
dierproeven hebben aangetoond dat BPA bijdraagt aan de
ontwikkeling van prostaatkanker, maar dat menselijke
gegevens schaars zijn.
“Prostaatkanker is de tweede meest
voorkomende kanker bij mannen in Noord Amerika, en het zal
zich ontwikkelen bij één op de zes mannen gedurende hun
levensduur,” zegt zij. “Deze kanker wordt echter zelden
geconstateerd bij mannen onder de 40, tegen bijna twee derde
van de gevallen bij mannen rond de 65.
Behalve de leeftijd, hebben ras en
erfelijkheid een groot aandeel, terwijl er weinig bekend is
over het verstorende effect op prostaatkanker van het
endocriene systeem.
Ho zegt dat bloostelling aan BPA
veelvuldig voorkomt in de Verenigde Staten – meer dan 90%
van de algemene bevolking – en dat opname via de huid,
inademing en inname van besmet voedsel en water de
voornaamste vormen van blootstelling zijn.
“Als verstoorder van het endocriene
systeem door oestrogeen en schildklierhormonen na te
bootsen, gedraagt BPA zich ook als een vernietiger van het
metabolische en immuunsysteem,” zegt Ho. “De nadelige
gezondheidseffecten van BPA zijn veelomvattend; onderzoek
bij dieren heeft dit bewezen.”
“Echter, menselijke studies die
blootstelling aan BPA in verband brengen met een verhoogd
risico op kanker, zijn beperkt,” vervolgt ze. “Ons onderzoek
testte het verband tussen BPA gehaltes in urine met
prostaatkanker en bepaalde het effect van BPA op het
ontstaan van centrosome afwijkingen als onderliggend
mechanisme, bevorderlijk voor het ontstaan van
prostaatkanker.”
Een centrosoom is een orgaantje dat zorgt
voor de juiste celdeling, en centrosome afwijkingen worden
vaak waargenomen bij kanker.
Bij de research stelden de onderzoekers de
PSA waarden vast van urinemonsters van 60 urologie
patiënten. Bij prostaatkankerpatiënten werden hogere BPA
niveaus aangetroffen dan bij non-prostaatkanker patiënten
(5.74 μg/g creatine versus 1.43 μg/g creatine), en het
verschil was zelfs nog duidelijker bij patiënten onder de
65.
Bovendien testten de onderzoekers
prostaatcellen – normale en carcinomateus – met behulp van
immunofluorescentie, waarbij de distributie van de
richtmolecule zichtbaar werd en specifiek gekeken werd naar
centrosome afwijkingen en groeipatronen.
“Blootstelling aan lage BPA doses
verhoogde het percentage cellen met centrosome uitbreiding
twee- tot achtvoudig.” Zegt Ho. “BPA is geen erkende
kankerverwekkende stof, en er rijzen vragen rond het
mechanisme achter de nadrukkelijke wisselwerking tussen BPA
blootstelling en prostaatkanker”.
“Vele onderzoeken hebben aangetoond dat
centrosome uitbreiding de grootste bijdrage levert aan
chromosome mutatie van menselijke tumoren. We onderzochten
het centrosome profiel van met BPA behandelde
prostaatkankercellen en ontdekten dat behandeling met BPA
het aantal cellen met abnormale centrosomen verhoogde”.
“Al deze uitkomsten onthullen een voorheen
onbekende relatie tussen blootstelling aan BPA en
prostaatkanker en duiden op een onderliggend mechanisme in
de rol van BPA bij cellulaire transformatie en ziekte
ontwikkeling. Met dit inzicht hopen we de manier waarop we
blootstelling aan potentiele kankerverwekkende chemicaliën
in alledaagse producten en materialen verder te onderzoeken
en de eerste aanzet van prostaatkanker bij mannen te
verminderen.”
Vertaling: Ellen Lam
