Darwinistische testen onthullen toxiciteit van
antidepressiva
Een universiteit van Utah voert testen uit om
gevaarlijke bijwerkingen op te sporen van geneesmiddelen om zo
patiënten beter te beschermen.
Wegens onopgemerkte toxiciteitsproblemen, zijn
ongeveer een derde van geneesmiddelen op recept, goedgekeurd in de
VS, uit de markt genomen of moeten verplicht een waarschuwingslabel
voeren om het gebruik ervan te beperken. Een uitzonderlijk gevoelige
toxiciteitstest uitgevonden door de Universiteit van Utah maakt het
mogelijk om meer van deze gevaarlijke bijwerkingen uit de
farmaceutische ontwikkeling bloot te leggen.
Om dit te bewijzen lieten de onderzoekers hun
testen lopen op Paxil, een antidepressivum dat duizenden zwangere
vrouwen hebben genomen voordat het werd in verband gebracht met een
verhoogd risico op geboorteafwijkingen. De Amerikaanse Food and Drug
Administration eist nu een waarschuwing voor het gebruik ervan in
het eerste trimester van de zwangerschap. Tijdens de studie werden
bij muizen tijdens hun ontwikkeling meerdere problemen vastgesteld:
mannetjes wogen minder, hadden minder libido, domineerden minder hun
gebied en stierven vroeger. Vrouwtjes wachtten om hun eerste nest te
maken, hadden minder pups of pups die te weinig wogen. De gegeven
dosis kwam relatief dicht bij die aan mensen voorgeschreven. Bij de
conventionele dierproeven op veiligheid door de fabrikant van het
geneesmiddel, doken geen voortplantingsbijwerkingen op tot aan de
knaagdieren doses werden toegediend die meerdere malen hoger waren
dan die gegeven bij depressie.
"We zagen effecten van schade, bij een dosis die
dicht bij het menselijk niveau ligt, bij een ontwikkelende foetus,"
zegt bioloog Shannon M. Gaukler, hoofd van de studie waarvan het
verslag verscheen in het januari-nummer van Neurotoxicology en
Teratology. Gaukler behaalde onlangs een doctoraat aan de
universiteit van Utah.
Biologie professor aan de Universiteit van Utah,
Wayne K. Potts, seniormedewerker aan de studie, zegt dat het
opsporen van toxiciteit tijdens vroege preklinische testen niet
alleen de patiënten beschermt tegen blootstelling aan onveilige
geneesmiddelen, maar ook helpt voorkomen dat farmaceutische
bedrijven miljarden dollars verspillen bij het op de markt willen
brengen van geneesmiddelen.
"Als we deze gezondheidsproblemen vroegtijdig
kunnen vinden tijdens preklinische testen bespaart hen dat een hoop
geld", zegt Potts.
Survival-of-the-fittest-test.
De sleutel van de gevoeligheid van de test is de
manier waarop ongetemde muizen worden gebruikt - i.p.v. volgzame
inteelt laboratorium stammen - die worden onderworpen aan een
meedogenloze, darwinistische strijd om voedsel, onderdak en
heerschappij net zoals in het wild. Muizen verdringen zich voor een
plaats in een ongeveer 300 vierkante meter hok verdeeld in zes
gebieden door prikkeldraad die ze moeten over klimmen om binnen te
vallen of te vluchten in een naburig verblijf. Vier van de gebieden
zijn eersteklas behuizingen met meerdere verborgen broedplaatsen en
directe toegang tot voederbakken. Twee gebieden zijn primitief met
alleen open broedplaatsen en indirecte toegang tot de voederbak. De
test heet de ‘organismal performance assey’ of OPA.
Potts kwam als eerste met het idee voor een manier
om de gevolgen van inteelt te verkennen. Die studies toonden de
schadelijke effecten aan van neef-niveau inteelt die over tientallen
jaren van muizenonderzoek op de genetica onopgemerkt waren gebleven.
Laboratorium muizen die slechts iets minder gezond zijn vallen niet
op als wij ze onvoldoende voedsel en leefruimte geven. Maar als er
een defect is in een fysiologisch systeem zijn ze waarschijnlijk wel
te onderscheiden tijdens hevige concurrentie.
"Als ze echt rechtstreeks moeten concurreren
testen de mannetjes elkaar voortdurend en vechten ze om hun
territorium”, zegt Potts. “Als ze dat niet doen zullen de vrouwtjes
niet overwegen hen als partner te kiezen wanneer de tijd er rijp
voor is.”
Vertaling: André Teirlinck
