Eén enkele dosis antidepressivum brengt al veranderingen
teweeg in de hersenen
Een enkelvoudige dosis antidepressivum is genoeg
om dramatische veranderingen in de functionele architectuur van de
menselijke hersenen teweeg te brengen. Hersenscans genomen van
mensen voor en na een acute dosis van het algemeen voorgeschreven
SSRI (serotonine reuptake inhibitor) tonen binnen de drie uur
veranderingen aan in connectiviteit, zeggen de onderzoekers. Hun
resultaten werden gerapporteerd in het tijdschrift Cell Press
Current Biology van 18 september.
"We hadden niet verwacht dat SSRI op zo'n korte
tijd zo'n prominent effect zou hebben die de hele hersenstructuur
omvat," zegt Julia Sacher van het Max Planck Institute for Human
Cognitive and Brain Sciences.
Terwijl SSRI's behoren tot de meest bestudeerde en
voorgeschreven vormen van antidepressiva wereldwijd is het nog
steeds niet helemaal duidelijk hoe ze werken. Men wist reeds dat
deze geneesmiddelen inwerken op de connectiviteit in de hersenen
maar dat de effecten zich al manifesteren na enkele uren i.p.v.
weken, nee dat had men niet verwacht.
Uit de nieuwe bevindingen blijkt dat de
veranderingen meteen plaatsvinden. Sacher zegt wat ze hebben gezien
bij de medicatie-vrije individuen die nog nooit eerder
antidepressiva hadden genomen een vroege marker van reorganisatie
van de hersenen kan zijn.
Deelnemers aan de studie lieten hun gedachten
gedurende ongeveer 15 minuten dwalen in een hersenscanner die de
zuurstofvoorziening van de bloedstroom in de hersenen meet. De
onderzoekers karakteriseerden driedimensionale beelden van de
hersenen van elk individu door het meten van het aantal verbindingen
tussen kleine blokken voxels genoemd (vergelijkbaar met de pixels in
een beeld) en de verandering van deze verbindingen met één enkele
dosis van escitalopram (handelsnaam Lexapro).
Uit de hersenen netwerkanalyse blijkt dat één
dosis SSRI de intrinsieke connectiviteit in de meeste delen van de
hersenen vermindert. Echter, zagen Sacher en haar collega's een
toename in connectiviteit binnen twee hersengebieden, met name het
cerebellum en de thalamus.
De onderzoekers zeggen dat de nieuwe bevindingen
een essentiële eerste stap betekenen in de richting van de klinische
studies bij patiënten die lijden aan een depressie. Ze zijn ook van
plan om de functionele connectiviteit van hersenen in herstel en die
van patiënten die niet reageren na weken van behandeling met SSRI's,
met elkaar te vergelijken.
Inzicht in de verschillen tussen de hersenen van
mensen die reageren op SSRI's en degenen die dat niet doen "zou
kunnen helpen om beter te voorspellen wie zal profiteren van deze
vorm van antidepressiva ten opzichte van een andere vorm van
therapie," zegt Sacher. "De hoop die we hebben is dat uiteindelijk
ons werk zal helpen om een betere behandeling aan te bieden op maat
van de patiënten die lijden aan een depressie ."
Vertaling: Andre Teirlinck
