Onderzoeken van het Penn Medicine, gepresenteerd op
neuroscience 2013, wijzen op twee manieren waarop de moeder
stress doorgeeft aan haar kind.
SAN DIEGO - Nieuwe bevindingen van twee dierlijke
studies, gepresenteerd door onderzoekers van de University
of Pennsylvania tijdens Neuroscience 2013 de jaarlijkse
bijeenkomst voor de Society for Neuroscience, suggereren dat
zwangere vrouwen de schadelijk effecten van stress door
kunnen geven aan hun ongeboren kind door middel van de
bacteriën in hun vagina en via de placenta.
Er is aangetoond dat spanningen die de moeder voelt
tijdens haar zwangerschap invloed hebben op de neurologische
ontwikkeling van nakomelingen en het verhoogt het risico op
aandoeningen zoals autisme en schizofrenie. Maar de
mechanismen die de ontwikkeling van de hersenen kan
herprogrammeren zijn niet duidelijk.
Als een pasgeborene het geboortekanaal passeert belanden
de microbiome van de vagina van de moeder in de darmen van
de nakomeling. In de eerste studie vond het team, onder
leiding van Tracy L. Bale, PhD, hoogleraar neurologie aan de
Perelman School of Medicine, Department of Psychiatry en de
School of Veterinary Medicine Department of Animal Biology
in Penn, dat veranderingen in de door stress geproduceerde
microbiome bij zwangere muizen de microbe populatie in de
darm van de pasgeborene wijzigden en correleerden met
veranderingen in de ontwikkelende hersenen.
Met behulp van doelgerichte aanpak in muizen stelden de
onderzoekers vast dat vroege prenatale spanningen effect
hebben, zowel bij de moeder als bij de nakomelingen, op de
niveaus van Lactobacillus, melkzuur-producerende bacteriën
geassocieerd met de neurochemie van de hersenen. Er is
aangetoond dat het verminderen van deze niveaus effect heeft
op de neurologische ontwikkeling.
Het team nam vervolgens bij de nakomelingen van de muizen
waar dat veranderingen in de hypothalamus correleerden met
de niveaus van lactobacillus. Veel van deze genen spelen een
cruciale rol in de ontwikkeling en het functioneren van de
hersenen.
”Voor de eerste keer hebben we laten zien hoe stress de
microbiome in de vagina kan veranderen en welke impact het
heeft op de microbiome in de darmen van haar nakomelingen.
En dat kan uiteindelijk, voor een deel, van invloed zijn op
de hersenfunctie en de neurologische ontwikkeling,” aldus
Bale. ”Dit mechanisme kan ons helpen om beter te kunnen
begrijpen hoe het mensen ontvankelijk maakt voor
neurologische aandoeningen.”
In een parallelle studie bij dieren zochten Bale en
collega’s naar voorspellende biomarkers voor stress bij de
moeder en vonden dat een specifiek eiwit in de placenta,
OGT, gevolgen kan hebben voor de ontwikkeling van de
hersenen bij het nageslacht. Het enkele enzyme is bekend als
O-linked-N-acetylglucosamine transferase of ”OGT”, die
belangrijk is voor een groot aantal regulerende functies,
waaronder de ontwikkeling.
De onderzoekers zagen dat de placenta geassocieerd met
mannelijke muizenpups lagere niveaus van OGT hadden dan de
placenta geassocieerd met vrouwelijke muizenpups, de niveaus
van OGT in de placenta waren zelfs lager wanneer hun moeders
gestrest waren.
Het team gebruikte vervolgens transgenics om direct de
niveaus van het OGT in de placenta te manipuleren zodat er
een vergelijkbaar effect was als dat de moeder rechtstreekse
stress zou hebben. Op die manier konden ze aangeven of de
effecten van moeders stress op de ontwikkeling en functie
van de hersenen gerelateerd waren aan dit placenta gen. Wat
ze vonden was fascinerend - toen deze baby’s volwassen
werden waren ze kleiner en gevoeliger voor stress, zeer
vergelijkbaar met de nakomelingen van de gestresste moeders.
”Sinds de lagere niveaus geassocieerd werden met stress
suggereerden deze resultaten dat de OGT in placenta een
beschermende rol kan bieden tijdens de zwangerschap,” zei
Bale. ”Deze gegevens suggereren ook dat OGT kan dienen als
een biomarker voor een reeks neurologische aandoeningen bij
kinderen, zoals we eerder een soortgelijke werking van dit
gen in menselijk placenta weefsel hebben aangetoond.”
Vertaling Lia Keizer
