Uit een nieuwe studie, vandaag online gepubliceerd in Nature Genetics, blijkt dat er een genetische link is tussen chronische pancreatitis (ontsteking aan de alvleesklier) en alcoholgebruik. Onderzoekers van de University of Pittsburgh School of Medicine en meer dan 25 andere gezondheidscentra in de Verenigde Staten vonden een genetische variant van chromosoom X naast het claudin-2 gen (CLDN2) dat voorspelt welke van de mensen die zware drinkers zijn een hoog risico lopen op het ontwikkelen van een chronische pancreatitis. Door deze vinding kunnen artsen mensen identificeren met vroege tekenen van pancreatitis of een aanval van acute pancreatitis, die een zeer hoog risico geeft op vorming van een chronische pancreatitis, waardoor ze preventieve maatregelen kunnen nemen om de ontwikkeling van de ziekte te vertragen en de alvleesklier een kans te geven om te helen. Wanneer een individu pancreatitis ontwikkelt duurt het enkele jaren voor de alvleesklier verslechterd.
“De ontdekking dat chronische pancreatitis een genetische basis heeft lost een groot mysterie op waarom sommige mensen een chronische pancreatitis ontwikkelen en anderen niet,” aldus David C. Whitcocmb, MD, professor in de geneeskunde, celbiologie en fysiologie en menselijke genetica aan de University of Pittsburgh School of Medicine en hoofdauteur van dit rapport. “We wisten ook dat er bij mensen een onverwacht hoog risico op het ontwikkelen van pancreatitis is door alcoholgebruik maar tot nu wisten we niet waarom dit zo is. Onze ontdekking van deze nieuwe genetische variant van chromosoom X helpt dit mysterie te verklaren.”
Meer dan 100.000 Amerikanen lijden aan chronische pancreatitis, een progressieve ontstekingsziekte die wordt gekenmerkt door abdominale pijn en blijvende schade aan de alvleesklier. De meeste studies rapporteren overmatig alcoholgebruik als de voornaamste risicofactor bij volwassenen op het ontwikkelen van chronische pancreatitis. Echter, volgens Dr. Whitcomb die ook hoofd is van de afdeling gastro-enterologie (maag-darm), hepatology (leverziekte) en voeding, wijst slechts 3 procent van de mensen die door alcoholisme een chronische pancreatitis ontwikkelen op een pancreas-specifieke risicofactor.
De studie werd gehouden gedurende 10 jaar met meer dan 2000 patiënten, die allen een DNA test ondergingen die gefinancierd werd door de National Institutes of Health.
Onderzoekers ontdekten dat er een gemeenschappelijke DNA variant was op het
X-chromosoom dat aanwezig is in 26 procent van de mensen zonder pancreatitis maar stijgt naar bijna 50 procent bij mensen gediagnosticeerd met door alcohol veroorzaakte pancreatitis. Vrouwen hebben twee X-chromosomen dus de meeste vrouwen met de hoge-risico-DNA-variant op een X-chromosoom lijken beschermd te worden tegen een alcoholische chronische pancreatitis door het andere X-chromosoom, mits deze normaal is. Mannen hebben een X-chromosoom en een Y-chromosoom, dus als ze een hoge-risico X-chromosoom erven is er geen bescherming.
Het lijkt erop dat de factor op het X-chromosoom niet pancreatitis veroorzaakt, maar als er om wat voor reden dan ook schade aan de alvleesklier ontstaat, zoals door galstenen pancreatitis of een abdominaal trauma, is de kans groot dat de persoon chronisch pancreatitits zal ontwikkelen – vooral als ze ook alcohol drinken.
“Deze informatie is belangrijk omdat het hoge-risico chromosoom geïdentificeerd kan worden bij patiënten die drinken en de eerste tekenen hebben van letsel aan de alvleesklier,” aldus Dhiraj Yadav, M.D., M.P.H., universitair hoofddocent van de Divirion of Gastroenterology, Hepatology and Nutrition op Pitt, en een co-onderzoeker van de studie. “Als letsel aan de alvleesklier en acute pancreatitis zich voordoet dan moet de patiënt onmiddellijk stoppen met het drinken van alcohol.”
Landelijk drinkt 16 procent van de mannen alcohol op een niveau dat door het Nationale Instituut van Alcohol Misbruik en Alcoholisme als een hoog risico wordt gezien. Zesentwintig procent van deze mannen die zwaar drinken hebben een hoog risico op chronische pancreatitis volgend op letsel aan de alvleesklier. Slechts 10 procent van de vrouwen drinkt alcohol op een gevaarlijk niveau en hiervan hebben slechts 6 procent de X-chromosoom-variant op beide X-chromosomen.
“Eerdere ontdekkingen tonen aan dat chronische pancreatitis zonder de betrokkenheid van alcohol een sterke genetische link heeft. Dit helpt bij het elimineren van eerdere stigma dat patiënten met chronische pancreatitis ook zware drinkers moeten zijn,” voegde dr. Whitcomb toe. “Deze studie bewijst dat er een genetische element is met betrekking tot de ziekte.”
Referenties van patiënten die risico lopen zijn van harte welkom bij UPMC en andere grote academische centra. De Pancreas Clinic binnen het UPMC Digestive Disorder Center (spijsverteringsaandoening centrum) is ontworpen om patiënten te evalueren met behulp van genetische- en andere gegevens waardoor men een behandeling kan bieden die geïndividualiseerd is voor elke patiënt. In aanvulling op de klinische zorg zijn de arts-wetenschappers, het personeel van deze kliniek, actief betrokken bij het onderwijzen van artsen en stagiairs in de kunst en wetenschap van gepersonaliseerde geneeskunde voor chronische pancreatitis.
Vertaling Lia Keizer