De Nieuwe
Spiritualiteit
Inleiding
De geboorte van Jezus Christus die wij met de
Kerst vieren, is één van de belangrijkste gebeurtenissen in de geschiedenis van de
Aarde. Uit de Bijbel leren we dat Jezus werd geboren in een stal, uit een maagd
Maria. Dat engelen Zijn geboorte aankondigden aan herders en dat wijze mannen uit het
oosten Hem later bezochten. De hemelen verheugden zich over de komst van de Zoon van God
op Aarde. Zijn geboorte was en is goed nieuws voor alle mensen. Althans dat zou het moeten
zijn, maar de feiten wijzen er op dat ergens in geloven niet voor iedereen meer
vanzelfsprekend is. Zo is ook de inhoud van het christelijke geloof en wie is er in
Nederland niet mee opgegroeid steeds onbekender aan het worden met als gevolg dat
vele mensen zich steeds meer gaan afvragen: Waarom zou ik geloven? Waarom zou ik
mijn geloof baseren op wat er in de Bijbel beschreven staat? Waarom kan ik niet op een
andere wijze geloven?
Heeft het christendom nog toekomst?
Volgens het onderzoeksbureau Kaski zal de
Protestantse Kerk in Nederland (PKN) in 2030 nog maar de helft van de leden over zijn; en
dan nog alleen maar de harde kern. Nu telt de vergrijzende PKN nog zon
1, 8 miljoen leden, maar al jaren verliest de Kerk 2 tot 3 procent van het zielental. Het
Cultureel Planbureau heeft een minder positief beeld en becijferde al in 2006, dat in 2020
de PKN niet meer dan een half miljoen leden zal tellen [Leeuwarder Courant, aug. 2010].
De behoefte aan zingeving is zo oud als de mensheid.
De antwoorden op essentiële vragen haalden we vroeger uit ons geloof, dat nog steeds door
de Kerk wordt verkondigd. Het christendom, het ideaal van vrijheid, gelijkheid en
broederschap, in combinatie met alle grote gemeenschappelijk toekomstvisioenen van de
afgelopen eeuwen waarin de mensen hartstochtelijk konden geloven én waarvoor men bereid
was te sterven, zijn zo langzamerhand wel verdwenen.
Maar steeds meer activiteiten en bijeenkomsten
vinden buiten de Kerk plaats die spiritueel van karakter zijn. Daar komen de mensen die
vaak als kind de Kerk wel meemaakten (rooms-katholiek of protestant), maar afhaakten
vanwege de voor hen nietszeggendheid. Hoe ze moesten leven, hoorden ze in die Kerk wel.
Maar op welke manier geloof hulp bood bij problemen met je vrouw, je man, je kinderen, je
baan en je gezondheid hoorden ze niet. Religie blijkt dan ineens niet een samenhangende
levensbeschouwing gebaseerd op vroegere openbaringen te zijn. Religie is
bij deze mensen het verlangen naar signalen en hulp van de Andere Kant. Daarom bezoeken en
consulteren deze mensen vaak paranormale begaafden; spirituele bijeenkomsten worden meer
dan geregeld bezocht, en vele spirituele boeken gelezen met als doel om vernieuwend
inzicht te vergaren. Inzicht in het ware doel van het leven en |Wie-ben-ik|
wat niet of onvoldoende bevredigend door de Kerk beantwoord kan
worden.
Freud noemde religie een universele dwangneurose; hij ontdekte in zijn
tijd dat het christelijke geloof een gestold geloof was geworden. Het idee dat
God zijn Goddelijke Zoon naar de Aarde gestuurd had om te lijden en te sterven aan het
kruis, was letterlijk ongeloofwaardig geworden. Deze onzaligmakende gedachte stuitte
steeds meer mensen tegen de borst, in plaats van dat ze erdoor geïnspireerd werden. Het
geloof heeft een slechte naam overgehouden aan die tijd. Tegenwoordig noemen
veel mensen zichzelf liever spiritueel dan gelovig.
De nieuwe spirituelen
In de jaren negentig van de vorige eeuw was de
term God nog iets van de kerkelijke gelovigen. Nu spreken de buitenkerkelijke
spirituelen liever over: het Goddelijke of de Bron. Volgens
onderzoek van de Wetenschappelijke Raad voor het Regeringsbeleid (WRR) hoort inmiddels
ruim een kwart van de Nederlanders thuis in de categorie nieuwe spirituelen -
ze geloven wel iets, maar horen niet meer bij een traditionele kerk. Nieuwe spirituelen
worden gekenmerkt door veel belangstelling voor zingevingvragen, een hoge mate van
religieuze individualisering, een sterke gerichtheid op zoekreligiositeit en een grote
religieuze openheid. Steeds meer mensen zien spiritualiteit en godsdienst als twee
tegengestelde polen. Volgens velen maken we een Spirituele Revolutie door die religie
definitief laat plaatsmaken voor de Nieuwe Spiritualiteit!
Religie versus Spiritualiteit
Verschilt nieuwe Spiritualiteit echt radicaal
van religie of is het een transformatie van religie?
Priesterprofessor Antoine Bador
formuleerde in een gesprek met oprichtster Inez de Groot van Happinez de nieuwe
spiritualiteit als volgt: Spiritualiteit heeft te maken met de Heilige Geest, de
Geest van God, dankzij wie ook de Bijbel is ontstaan. Voor mij als christen is
spiritualiteit het geloof in God de Vader, God de Zoon, en God de Heilige Geest. Door de
Heilige Geest deelt God zich aan ons mee. De Vader heeft het woord Zijn Zoon -
gestuurd. Het Woord is vlees geworden, en toen het Woord, Jezus Christus dus, naar de
hemel is teruggekeerd, heeft hij de Heilige Geest tot ons gestuurd. Spiritus Sanctes,
vandaar letterlijk spiritualiteit.
Inez de Groot geeft in een emotionele reactie aan,
dat al die aandacht die binnen iedere religie uitgaat naar de Woorden, naar het begrip en
niet naar de beleving, haar zeer bedroefd stemt. Dat is precies waarmee ik
zo veel moeite heb, want voor mij is religie één van de vele wegen om bij de beleving
van iets goddelijks het gevoel - te komen. Bodar stelt: Ik richt
mij op de woorden, en u richt zich op het gevoel. De mens is geschapen naar Zijn
beeld, maar dus geschápen en géén verlengstuk. God is de gans andere. Hij valt niet met
ons samen! Dat zou bescheiden moeten maken. Al was het maar, omdat we onszelf daarbij ook
nog eens van Hem hebben verwijderd. Ik zou er voor willen pleiten dat mensen eens wat
minder tevreden met zichzelf zijn.
Antoine Bodar: Geloven is niet
zeker weten! Inez de Groot: Spiritualiteit is voor mij beléving!
Geloven?
Er zijn mensen die geloven, dat het lichaam dat
is wat je vasthoudt, wat jouw essentie huisvest. Dat is de kerngedachte van bijna alle
kerkelijke instanties of (georganiseerde) religies: dat het lichaam de Levensessentie
huisvest die de ziel wordt genoemd. Maar dat is niet correct. Het is de ziel die het
lichaam huisvest. Je ziel leeft niet binnen in je lichaam. Het is precies andersom. Je
lichaam leeft binnen het krachtveld dat wij de ziel noemen. Het is gehuisvest binnen in de
energieconfiguratie, binnen de gelokaliseerde expressie van de Universele Geest. Dit is in
feite wat jij bent! Jij bent een microkosmos in het macrokosmisch Proces.
Veel mensen zijn bang om te geloven, dat de
wijsheid van de Goddelijkheid in hun innerlijk besloten ligt. Veel mensen zijn angstig
geworden en hebben een schuldgevoel gekregen door de verstarde houding van de moderne
religie(s). Want zo blijkt, de moderne religie heeft er voor gekozen vast te houden aan de
leringen uit de Pre-moderne tijd, om het dogma van honderden en duizenden jaren her-te-handhaven.
En aldus heeft de moderne georganiseerde religie de moderne mens in de steek gelaten!
De georganiseerde religie heeft het leven van
talloze individuen beïnvloedt, maar in onze collectieve samenleving heeft ze weinig
verandering gebracht. Het merendeel van de georganiseerde religies heeft ons niet van deze
gedragingen problemen als hebzucht, nijd, toorn, eigengerechtigheid, ongelijkheid,
geweld en oorlog weggeleid, maar juist dieper erin ondergedompeld. In sommige
gevallen hebben ze deze zelfs gebillijkt door bijvoorbeeld zelf het voorbeeld te geven.
De religie - zo werd gehoopt -, zouden ons dichter
bij God brengen en aldus een gevoel van eenheid met het goddelijke creëren. Evenwel
hebben veel georganiseerde religies dat nagelaten. De collectieve samenleving ervaart geen
eenheid, maar vervreemding; geen eenheid met God, maar afscheiding. Afscheiding van God en
van elkaar. De religie, - zo werd gehoopt -, zouden de mensen dichter bij elkaar brengen
en aldus een gevoel van gemeenschap en integratie produceren. Nochtans hebben veel
georganiseerde religies dat nagelaten. Ze hebben enkele individuele levens op deze manier
beïnvloedt, maar onze collectieve samenleving heeft precies het tegenovergestelde
ervaren. Dit zijn de lessen van veel van onze religies.
Wie kijkt er nu nog vreemd op van de
ontkerkelijking, de enorme achteruitgang in aantallen kerkbezoeken? Heeft de
oude religie dan nog wel enig bestaansrecht? Heeft de oude
religie(s) dan nog steeds niets geleerd na al die duizenden jaren van
vervreemding, ontgoocheling en desillusies van teleurgestelde
mensen?
Wat is het onderscheid tussen religie en
spiritualiteit?
Religie is een instituut en spiritualiteit is
een ervaring! Georganiseerde religies zijn een probleem; ze verbieden namelijk tolerantie!
Religies zijn instituten die zijn opgetrokken rondom een bepaald idee over hoe de dingen
in elkaar steken. Wanneer deze ideeën een vaste vorm aannemen en in steen worden
gebeiteld, worden ze dogmas en doctrines genoemd. Ze worden dan ongeveer
onbetwistbaar genoemd. Georganiseerde religies of religie in het algemeen dan
spreek ik over die religies die een beginsel van exclusiviteit onderwijzen. Zo van: Onze
religie is de enige ware religie. Wie kan zich dat niet meer herinneren uit zijn
of haar jeugd? Contact met andersdenkenden hoorde er gewoon niet bij. Waarom?
Het werd je zeker toen - niet uitgelegd.
De georganiseerde religies eisen dat je hun
leerstellingen gelooft; dat je ze op hun woord gelooft. Daarom falen alle godsdiensten
uiteindelijk! Spiritualiteit aan de andere kant zal altijd slagen. Spiritualiteit eist
absoluut niet dat je ergens in gelooft! Zij nodigt je eerder uit om voortdurend aandacht
te besteden aan je ervaring en je gevoel. Spiritualiteit dringt er zelfs op aan dat je je
eigen ervaring zoekt. Want de persoonlijke ervaring is jouw bron van gezag en niet zozeer
wat een ander je heeft verteld!
Godsdiensten moedigen je aan de gedachten van anderen te verkennen en die als je eigen
gedachten te accepteren. Spiritualiteit nodigt je uit de gedachten van anderen te
verwerpen en met eigen gedachten te komen. Een goed gevoel is jouw manier om
te zeggen dat je laatste gedachte waar was, dat je laatste woord wijsheid was, dat je
laatste daad liefde was. Godsdiensten beweren daarentegen dat het de weg naar de hel is;
dat dit afwijkt van het enige ware geloof. Antione Bodar: Ik richt mij op de
woorden, en u richt zich op het gevoel. En waar u met weinig kunt met woorden, kan ik
weinig met dat gevoel. Gevoel is voor mij te gevoelig.
Er wordt gezegd vooral door theologen en
academische onderzoekers, meestal oudere mannen om het zo maar te zeggen dat de
nieuwe spiritualiteit een onsamenhangend geheel is. Een vrijblijvend rommeltje, zonder een
groot verhaal. Ietsisme heet het ook wel, alsof het vaag iets zou
zijn waarin we geloven. Niets is minder waar. In recentere onderzoeken is spiritualiteit
steeds meer gaan betekenen dat iemands beleving meer persoonlijk, minder dogmatisch en met
meer openheid voor nieuwe ideeën en invloeden en meer pluralistisch is, dan het geloof
van de gevestigde religies.
De aanspraak van verschillende godsdiensten op de
absolute waarheid staat, zo blijkt, onder druk! Want de kernboodschap van de meeste
georganiseerde religies is niet blijdschap, argeloosheid, en zelfwaardering, maar angst,
schuld en zelfontkenning.
Dit in tegenstelling tot het evangelie van de Nieuwe Spiritualiteit, dat zegt: Wij
zijn Allen Eén. Wij volgen niet een betere weg, wij volgen slechts een andere
weg. Dit kan het soort spiritualiteit zijn, dat mensen hun eigenwaarde
teruggeeft. Als je denkt dat je in zonde bent geboren de centrale leerstelling van
de georganiseerde religies -, dat je nu een zondaar bent en dat altijd zult blijven, hoe
zul je dan hoogstwaarschijnlijk handelen? Als je echter gelooft dat je Eén bent met God
en dat je gelijke tred houdt met het Goddelijke, hoe zul je dan optreden?
Elk leven is zinvol en waardevol. Iedereen draagt op
zijn of haar manier een steentje bij de ontwikkeling van het Proces. Wij zijn allen
Lichtbrengers. Er zijn geen uitverkorenen of verdoemden, iedereen hoort erbij, want alles
is met alles verbonden! God is niet alleen het diepste van mijzelf; het goddelijke
of het bewustzijn is overal en doordringt alles. Tot in de verste uithoeken van het
Universum de Kosmos tot in de haarvaten van het leven, van jouw lichaamscel.
Het is dan van groot belang, wat we denken,voelen en doen. Ontdek wat het is om een
autonoom mens te zijn, die zich beweegt in een oneindig R-evolutieproces.
De traditionele, exclusieve religies onderrichten
deze waarheid niet. Als de georganiseerde religies deze waarheid leerden, zouden ze nooit
kunnen onderrichten dat een mens beter dan een ander is, dat de ene ziel God beter bevalt
dan de ander of dat een bepaald pad het enige pad naar de Goddelijkheid is. Ze zouden
nooit kunnen leren dat sommige zielen naar de hemel gaan, terwijl anderen
verdoemd zijn tot de hel.
De nieuwe spiritualiteit kan dat nochtans allemaal veranderen. Zij kan een nieuwe
zienswijze bieden die niet exclusief, elitair of separatistisch is. Een gezichtspunt dat
juist de mensen uitnodigt om, voor het eerst in eeuwen, enkele nieuwe theologische ideeën
serieus in overweging te nemen. Zij kan enkele nieuwe openbaringen aanbieden voor
onderzoek en discussie. Een spiritualiteit die niet alles direct van de oude
religie afwijst, maar die ze aanvult en verbetert en aldus de mensheid naar een verhevener
niveau zal optillen. Deze spiritualiteit verwerpt niet acuut onze traditionele religieuze
leringen, maar borduurt erop voort en past alleen die leringen aan waarvan ook wij vinden
dat ze niet langer van toepassing zijn of naar tevredenheid functioneren.
De praktijk
De geschiedenis blijft zich maar herhalen!
Eeuwenlang!
Trouw, 10 juli 2000. Paus Johannes Paulus II heeft fel uitgehaald naar de
World Gay Pride march. Uit naam van de Kerk spreek ik mijn treurnis
uit over de bruskering van het jubeljaar 2000 en de belediging van de christelijke
waarden, in een stad die katholieken overal ter wereld zo na aan het hart ligt.
De Kerk kan niet zwijgen over de waarheid en heeft de plicht om onderscheid te
maken tussen goed en kwaad, verklaarde de paus tegenover enkele tienduizenden
gelovigen. Hij noemde homoseksualiteit tegennatuurlijk, daaraan toevoegend dat
de Kerk homos met respect, medelijden en voorzichtigheid moet behandelen
aangezien zij objectief een afwijking hebben.
Elsevier, 22 januari 2009. De iman,
Samir Abu Hamza, vindt dat verkrachting binnen het huwelijk niet bestaat. Hij noemt het
zelfs verbazingwekkend dat gedwongen seks binnen het huwelijk in Australië
verkrachting wordt genoemd. Volgens Hamza is het een vrouw niet toegestaan een verzoek om
seks door haar man te weigeren. Ook moedigde hij het licht slaan van
ongehoorzame vrouwen aan.
Katholieknieuws.nl, 25 januari 2010.
De nieuwe Belgische aartsbisschop André-Joseph Léonard heeft homoseksualiteit vergeleken
met anorexia. Hij zei, dat homoseksualiteit niet overeenkomt met wat seks hoort te zijn,
net zomin zoals anorexia te rijmen is met eetlust.
Protestantse Kerk in Nederland, november 2010 Synode bespreekt
Islamnota. Wat het bidden betreft, onderscheidt de nota de voorbede voor moslims en het
samen bidden met moslims. Het gebed tot de drie-enige God en in de naam van Christus
onderscheidt het gebed van de Kerk wezenlijk van dat van de moskee, aldus de nota.
Dat betekent ook dat islamitische en christelijke religieuze vieringen niet zomaar
ineen kunnen worden geschoven. Dit kader zal volgens de nota ook richting moeten
geven bij het nadenken over bijvoorbeeld interreligieuze huwelijksbevestigingen.
Een oud gezegde: Twee geloven op één (Nederlands) kussen, daar slaapt de duivel
tussen.
De nieuwe Spiritualiteit
Nú is het moment gekomen om de wereld nieuwe
theologische gedachten en ideeën of wel een nieuw spiritueel model te presenteren. De
wereld moet iets nieuws hebben om er aan vast te kunnen houden als zij haar begrip op het
oude wil loslaten.
Als jij je midden in een razende stroomversnelling
bevond, zou je dan een houtblok loslaten?
De nieuwe spiritualiteit is geen complete verwerping
van de oude spiritualiteit, maar er eerder dieper op ingaat. Ze zal uit de oude
spiritualiteit de dingen weglaten die wij duidelijk niet langer van dienst zijn, en
nieuwere en diepere begrippen aanreiken waar wij wel iets aan hebben. Ze zal het beste van
onze oude religie behouden. Aldus zullen enkele dingen die wij hier horen bekend
voorkomen.
De meeste religies onderrichten dat wij meer
dan een lichaam zijn. De boodschap is dat wij ons lichaam helemaal niet zijn. Wij
zijn de essentie van wat het leven in onze lichaam heeft ingeblazen. Dit is de sleutel, de
kern! Dit is de centrale waarheid waaromheen elke andere waarheid die door de mensen in de
praktijk wordt gebracht, voortaan moet draaien als wij niet voor altijd de cyclus van
geweld, vernietiging en moorden willen ervaren, die onze planeet al duizenden jaren heeft
geteisterd.
De fundering van de Nieuwe Spiritualiteit ligt
hierin: Je bent niet je lichaam. Jij bent een drieledig wezen,
bestaande uit een ziel, een geest en een lichaam. Echter degene die jij bent, is
onbegrensd en eindeloos!
Als we dit gaan beseffen dan zal ons systeem
van overtuigingen een geheel andere wending krijgen. Alle vormen van menselijk gedrag zijn
gebaseerd op menselijke overtuigingen, en de ene reeks overtuigingen voedt de andere,
waardoor zogenaamde superovertuigingen worden gecreëerd die bepaalde religies of
seculiere filosofieën overstijgen. Het is dus zeer zinvol om de elementaire religieuze
overtuigingen te bestuderen, of je nu gelovig bent of niet.
Hoe kan ik dat geloof opbrengen?
Je kunt het niet bereiken. Je kunt het
alleen maar zijn. De mate van geloof is niet iets wat je kunt verkrijgen.
Wanneer je het probeert te verkrijgen, kun je het in feite niet hebben. Het is iets dat je
gewoon bent.
Je bent dit wezen. Zulk wezen komt voort uit een
staat van volkomen bewustzijn. Het kan alleen uit die staat voorkomen. Als je probeert dat
bewustzijn te bereiken, kun je het niet zijn. Het is alsof je probeert 1,80 m lang te
zijn, terwijl je slechts 1,40 m bent. Je kunt alleen zijn wat je
bent, te weten 1,40 m. Je zult 1,80 m lang zijn als je zo ver gegroeid bent. Wanneer je
1,80 m bent, kun je alles doen wat mensen van die lengte kunnen doen. En als je in een
staat van volkomen bewustzijn bent, zul je alles kunnen doen wat wezen kunnen doen die in
die staat verkeren.
Lisette Thooft [Happinez, febr. 2010] heeft op een
bijzonder wijze een mooie omschrijving gegeven van geloven.
Geloven is niet zomaar zoeken. Het is
zoeken in een diep vertrouwen dat het zoeken zin heeft, omdat het leven zin heeft. Hoe
dieper je vertrouwt in een innerlijke begeleiding van je ziel, hoe stiller het kan worden
in je geest en hoe meer je gaat leven vanuit je hart. Uiteindelijk hoef je niet meer te
geloven. Je vertrouwt op God, op het leven zelf, en je leeft in het hier en nu
.. om te ervaren |Wie-je-werkelijk-bent|; een kind van God!
Slot
Bewustzijn is alles. Bewustzijn, dat waarvan je je echt bewust bent, is de basis van
alle waarheid en aldus van alle ware Spiritualiteit!
Als je wilt praten over wat voor soort Nieuwe
Spiritualiteit er dan moet komen, dan kan ik zeggen dat het een spiritualiteit kan zijn
die voortbouwt op de bestaande religies in hun huidige vorm. Deze spiritualiteit verwerpt
niet acuut onze traditionele religieuze leringen, maar borduurt erop voort en past alleen
die leringen aan, waarvan ook wij vinden dat ze niet langer van toepassing zijn. Ze zal
uit de oude spiritualiteit de dingen weglaten die wij duidelijk niet langer van dienst
zijn, en nieuwere en diepere begrippen aanreiken waar wij wel iets aan hebben. Ze zal het
beste van de oude religies behouden; de geboorte van Jezus Christus.
Jezus grote gave was, dat Hij iedereen zag als
wie ze waarlijk zijn. Hij weigerde de uiterlijke verschijning te accepteren; Hij weigerde
te geloven wat anderen over zichzelf geloofden. Hij had altijd een hogere gedachte en
nodigde ook altijd anderen uit tot hetzelfde. Maar Hij respecteerde ook altijd waar
anderen verkozen te zijn. Hij verlangde niet dat zij zijn hogere idee accepteerden, bood
het hooguit aan als een uitnodiging. Hij handelde ook met medeleven en als anderen
ervoor kozen zich te beschouwen als Wezens die bijstand nodig hadden, verwierp hij hen
niet om hun verkeerde inschatting, maar stond toe dat zij van hun realiteit hielden
en stond allen liefdevol bij in de uitwerking van hun keuzes! Want Jezus wist dat voor
sommigen het snelste Pad naar |Wie-zij-zijn| liep door |Wie-zij-niet-zijn|. Hij noemde dit
geen onvolmaakte Pad, veroordeelde het niet. Hij zag dit eerder ook als
Perfect en ondersteunde zo iedereen gewoon in dat te zijn wat zij wilden zijn!
Een groot deel van de Nieuwe Spiritualiteit zal gaan
over de creatie van een waarachtige gelijkheid voor vrouwen en daarmee een einde maken aan
het paternalistische en openlijke misbruik van de helft van de mensheid. Dit is één van
de redenen waarom je mag verwachten dat de Nieuwe Spiritualiteit zal worden bestreden door
de mensen die macht in handen hebben. De meeste machthebbers zijn namelijk mannen!
Spiritualiteit is niet het volgen van de
weg die de ander ons dicteert, maar van de weg die we zelf ontdekken.
Zelfstandig denken, is met geen enkele ware leer in strijd!
Geloof in de menselijke ziel - kernboodschap van de Nieuwe Spiritualiteit - is de
brug tot geloof in God!
Geloven kan niet onderwezen, niet geleerd
worden; het is de genade van God. Een geloof belijden is één ding; geloof verwezenlijk
is iets anders.
Hans Zevenboom
www.millennium-visie.org
www.hetnieuweinzicht.nl
www.nieuwespiritualiteitforum.com