Word egoïstisch(er)1.0 Inleiding
Egoïsme ook wel ‘ik-zucht’ of zelfzucht
genoemd, is een menselijke eigenschap waarbij
iemand streeft naar eigen voordeel en geluk met
verwaarlozing van de belangen en het geluk van
anderen. Egoïsme is een opvatting of
levenshouding waarin een persoon alleen maar
denkt om het eigenbelang. Egoïsten zijn mensen
die hun eigen ‘Ik’ en hun persoonlijke belang
boven alles stellen.
Het egoïstisch handelen van de mens is
volgens de psychologie deels terug te voeren tot
de ‘natuurlijke aanleg’ van instincten en
driften die erop gericht zijn te overleven. In
het karakter kunnen deze eigenschappen zo sterk
naar voren komen, dat bij een dergelijke persoon
het vermogen om sociaal te denken en te handelen
sterk beperkt is. Maar in werkelijkheid zondigt
de ‘egoïst’ uit onwetendheid. Als hij de
processen van geluk en ‘lijden’ beter zou
begrijpen, zou hij voor zijn eigen welzijn
zorgen door goed voor anderen te zijn.
2.0 Waarom zijn wij zo egoïstisch?
Het is onze gewoonte om altijd eerst, en soms
zelfs alleen, aan onszelf, het Zelf, te denken!
Maar veel mensen hebben geleerd dat egoïstisch
gelijk staat aan niet-sociaal! Maar het kan
juist heel sociaal zijn om aan jezelf te denken,
‘nee’ te zeggen omdat je er voor zorgt dat je
niet ‘opbrandt’.
God: ‘Het probleem is niet dat jullie
egocentrisch zijn; het probleem is dat jullie
een verkeerde definitie hebben gekozen voor het
Zelf – het innerlijke of hogere Zelf, je ziel -
waaromheen jullie gecentreerd zijn. Wanneer jij
je om een ‘zelf’ centreert dat veel kleiner is
dan het Zelf in werkelijkheid is, wanneer je het
‘zelf’ definieert als iets wat minder is dan het
Zelf in waarheid is, beland je onherroepelijk in
de problemen.
Naar blijkt is jullie definitie van het ‘zelf’
te beperkt. Toen jullie voor het eerst
‘zelfbewust’ werden – ongeveer op het moment dat
de homo sapiens voor het eerst een besef van
zichzelf kreeg – ervoeren jullie dat ‘jullie’
‘hier’ waren en dat alle andere wezens en dingen
‘daar’ waren’. En, aldus definieerden jullie het
‘zelf’ op een veel te beperkende manier. Maar
verwijt jezelf niets. Jullie wisten gewoon niet
beter. Jullie hadden het niet door; en dit is
waar de meeste georganiseerde religies jullie in
de steek laten. Ze hebben jullie geleerd te
geloven in een beperkt, petieterig Zelf’.
Neale: ‘Maar de man die zich altijd laat
‘meevoeren’ door wat hij wil, wordt zeer
egoïstisch. Ik kan niet geloven dat u dit
bepleit’.
God: ‘Je neemt aan dat de mens altijd een
zogenaamde egoïstische keuze zal laten
prevaleren. Ik zeg je dit: de mens is in staat
de hoogste keuze te maken. En Ik zeg je dit: de
hoogste keus is niet altijd de keus die de ander
lijkt te dienen’.
Neale: ‘We moeten met andere woorden onszelf
op de eerste plaats stellen’.
God: ‘Je moet jezelf altijd op de eerste
plaats stellen! Dan, afhankelijk van wat je
probeert te doen, of wat je wenst te ervaren,
kun je je keuze bepalen. Wanneer je levensdoel –
jouw levensdoel – heel hoog gesteld is, dan
zullen je keuzes dat ook zijn. Jezelf op de
eerste plaats stellen houdt niet in dat je
egoïstisch bent, het wil zeggen dat je
zelfbewust bent.
Alleen door de uitoefening van de grootste
vrijheid wordt de grootste groei bereikt, alleen
dan is groei mogelijk. Als je alleen maar
iemands regels volgt, dan groei je niet, je
gehoorzaamt slechts. God verlang geen
gehoorzaamheid, Gehoorzaamheid is géén groei en
God verlangt juist groei; verlangt persoonlijke
(spirituele) ontwikkeling’.
3.0 Eigenbelang versus egoïsme
Waarvoor heb je ‘het’ dan nodig?
Eigenbelang of eigenbaat is een voordeel waarmee
het persoonlijke welzijn is gemoeid. Tegenover
eigenbelang staat onbaatzuchtigheid, medeleven,
het belang van anderen en het algemeen belang.
Maar wat is dat eigenbelang nu precies? Wat
bedoelde Boeddha bijvoorbeeld met de uitspraak
dat je ‘alleen maar goed hoeft te zijn voor
jezelf om goed te kunnen zijn voor een ander’?
Eigenbelang = zielenrust?
Als je anderen in ‘nood’ ziet, sta jezelf toe om
dat deel van jezelf uit te drukken dat je
verkiest te ervaren. Misschien kies je wat je
medeleven of vrijgevigheid zou noemen,
vriendelijkheid of je eigen overvloed, of zelfs
kies je voor je eigen ‘hachje’ …… uit egoïsme of
eigenbelang.
Maar houd duidelijk in het oog dat je nooit iets
voor een ander doet. Want … ‘alles wat ik doe,
doe ik voor mijzelf’! Alles wat ik doe,
onderneem of creëer, doe ik uit eigenbelang! En
dit staat in schril contrast met compassie; een
synoniem voor mededogen, medelijden, medegevoel,
medeleven, meedogendheid, barmhartigheid,
erbarmen …………
Besef dat er géén ander belang bestaat dan
eigenbelang. Dat is Gods waarheid, maar ook jouw
waarheid. Dat is zo, omdat het Zelf – je
innerlijke of hogere zelf, je ziel – alles is
wat er is. Jij bent |Eén-met-alles| en er is
niets wat |jij-niet-bent|. Als je hierover
duidelijkheid hebt bereikt, zal je definitie van
eigenbelang veranderen.
Het leven draait immers om jouw persoonlijke
levenservaringen; hoe jij in relatie staat met
‘Alles’, hoe jij in verbinding staat met ‘Alles’
en iedereen?
Met altruïsme bedoelen we net het
tegengestelde van het rationele egoïsme. Het
hoogste doel van de altruïst is anderen te
helpen. Nog scherper geformuleerd: ‘in dienst
staan van die ander’. Het belang van het
algemeen gaat boven zijn eigen belang; en de
sterkste schouders moeten de zwaarste lasten
dragen. Alles wat je voor een ander doet, is
goed. Alles wat je voor jezelf doet is slecht.
En je bent de allerhoogste held als je je leven
geeft voor de gemeenschap. Dan krijg je zelfs
(postuum) een lintje!
4.0 Hoe overwin je egoïsme?
Wie in staat is de eigen zelfzuchtigheid
[‘ik’-zucht] te erkennen, kan ook veranderen!
Het is vooral belangrijk de wortels of
oorzaak van het egoïsme te onderzoeken. Vaak zal
men dan tot het inzicht komen dat achter het
egoïsme (faal)angst voor het onzekere en een
algemeen en diep wantrouwen ten opzichte van
andere mensen schuilgaan.
Het wegnemen van deze angsten en dit gebrek aan
vertrouwen kost de meeste energie bij het
overwinnen van egoïstisch gedrag. Echter wanneer
er sprake is van een ziekelijk streven naar
macht en geldingsdrang, dan helpt soms alleen
een langdurige psychotherapeutische behandeling.
Ook in dit geval zal de egoïstische mens echter
inzicht moeten krijgen in het eigen gedrag en
moet hij de wil hebben te veranderen.
5.0 Slot
Egoïsme is een levenshouding
Hoe zou het er morgen uitzien als alles wat je
deed een daad van zelfliefde was; dat je uit
eigenbelang handelt?
In het boeddhisme betekent egoïsme werkelijke
eigenliefde: ernaar streven ieder moment van het
bestaan te ervaren als een moment van
vervulling. Dat wil zeggen, een staat van
wijsheid willen bereiken, vrij van haat,
egocentrische begeerte, jaloezie en andere
mentale vergiften.
Eigenliefde (zelfliefde) is onvoorwaardelijk
van jezelf houden. Dat betekent dat je niet
alleen van je sterke punten en je mooie kanten
houdt, maar ook van je zwakheden.
Iedere situatie in je leven is een leerervaring
gecreëerd door de ziel om je te leren meer
liefde en innerlijke kracht of macht te
verkrijgen. Zelfrespect, zelfwaardering,
eigenwaarde en eigenbelang - op het hoogste
niveau – is het resultaat van respect voor je
ziel. Dit betekent spreken én handelen vanuit
een niveau van integriteit en eerlijkheid dat je
hogere zelf altijd weerspiegeld. Het betekent
trouw zijn aan je overtuiging (‘je hoeft anderen
niet te overtuigen; erin te laten geloven’) en
handelen op een manier die jouw waarden
weerspiegelt.
Als je naar je levensdoel kijkt, vraag dan
aan je innerlijke of hogere zelf – je ziel – en
je zelf:
‘Doe ik dit voor mij, voor mijn hoogste goed of
doe ik het om anderen een plezier te oden , om
te voldoen aan hun beeld van mij?’ Als er iets
is waartoe je jezelf uit plicht of verplichting
dwingt, uit een gevoel dat men je zal bewonderen
of eerbiedigen omdat je dat doet, respecteer je
waarschijnlijk niet het licht van je ziel! Ieder
mens heeft een verschillend doel en je kunt
anderen niet beoordelen op wat je hen ziet doen.
Iedereen heeft zich voorgenomen bepaalde dingen
uit dit leven te leren om op iedere mogelijke
manier te groeien. Veel blokkades die de
manifestatie van het levensdoel onzichtbaar
maken komen door de culturele gedachtevormen van
de massa.
Als jij naar je levensdoel kijkt, vraag dan:
“Wat zou ik doen als ik helemaal alleen was?” Je
hoeft geen speciale rol te spelen of anders te
doen om bijzonder te zijn; je bent het al.
Het ego verfijnen, is inzien wie je bent. Want
….. de meeste liefhebben de persoon is de
persoon die ‘op-zich-Zelf gericht’ is.
De grootste gave die je een ander kunt geven,
is zorgen dat je eigen leven functioneert!
Hans Zevenboom
Link:
https://www.millennium-visie.org/site/index.php/nieuwsbrief/278-2018-01-01-14-33-31
