UNIVERSITEIT VAN OOST-FINLAND
Een hoge concentratie indolpropionzuur in het serum biedt
bescherming tegen diabetes type 2, zo blijkt uit een nieuw onderzoek
van de Universiteit van Oost-Finland. Indolpropionzuur is een
metaboliet die door darmbacteriën wordt geproduceerd en de aanmaak
ervan wordt gestimuleerd door een vezelrijk dieet. Volgens de
onderzoekers verschaft de ontdekking verder inzicht in de rol van de
darmbacteriën bij de interactie tussen eetgewoontes, stofwisseling
en gezondheid.
De bevindingen zijn gepubliceerd in Scientific Reports. Het
onderzoek is uitgevoerd in het LC-MS Metabolomics Centre van de
Universiteit van Oost Finland, samen met een groot aantal partners
uit Finse en Zweedse onderzoekscentra.
Het onderzoek vergeleek twee groepen die deelnamen aan de Finse
Diabetes Preventie Studie, DPS. Bij aanvang van de studie hadden
alle deelnemers overgewicht en een verstoorde glucosetolerantie. Het
serum metabolietenprofiel van 200 deelnemers met verstoorde
glucosetolerantie werd onderzocht, waarvan een deel diabetes 2
ontwikkelde binnen de eerste vijf jaar en een deel kreeg de ziekte
niet binnen een vijftien jaar durend vervolgonderzoek. De
verschillen tussen de groepen werden geanalyseerd door middel van
een niet-specifieke metabolomics-analyse. In plaats van zich te
richten op slechts een paar van tevoren bepaalde markers, vertoont
een metabolomics-analyse het metabolische profiel van de
onderzoeksdeelnemers, dus de concentraties van verschillende
metabolieten. De grootste verschillen in de metabolietenprofielen
tussen degenen die wel en degenen die geen diabetes kregen waren te
zien in de concentraties van indolpropionzuur en bepaalde
lipidenmetabolieten.
Een hoge concentratie van indolpropionzuur in het serum bleek
bescherming te bieden tegen diabetes. Indolpropionzuur is een
metaboliet die door darmbacteriën wordt geproduceerd. Een dieet met
veel volkoren graanproducten en voedingsvezels verhoogde de
concentratie indolpropionzuur. Een hogere concentratie van dit zuur
leek ook de insulineafgifte door de bètacellen van de alvleesklier
te stimuleren, wat het beschermende effect zou kunnen verklaren.
Naast de DPS-data, werden ook twee andere datasets onderzocht op
het verband tussen indolpropionzuur en het risico op diabetes: de
Finnish Metabolic Syndrome In Men Study, METSIM, en in de Swedish
Västerbotten Intervention Project, VIP. Ook uit deze datasets bleek
dat indolpropionzuur beschermend werkte tegen diabetes.
De DPS-studie identificeerde ook verscheidene nieuwe
lipidenmetabolieten. Hoge concentraties daarvan bleken samen te
hangen met een vermindering van insulineresistentie en een verlaagd
risico op diabetes. De concentratie van deze metabolieten hield ook
verband met vet uit de voeding: hoe minder verzadigd vet in het
eten, hoe hoger de concentratie van deze metabolieten. Net als bij
indolpropionzuur, bleken ook hoge concentraties van deze
lipidenmetabolieten te beschermen tegen laaggradige ontsteking.
“Eerdere onderzoeken hebben ook al verband gelegd tussen
darmbacteriën en het risico op ziektes bij mensen met overgewicht.
Onze bevindingen suggereren dat indolpropionzuur een factor kan zijn
die bemiddelt tussen het beschermende effect van voeding en
darmflora,” zegt Kati Hanhineva van de Universiteit van
Oost-Finland.
Een directe identificatie van darmbacteriën is een ingewikkeld
proces en daarom is het wellicht een beter haalbare methode om de
metabolieten van de darmbacteriën te bepalen om de rol van die
bacteriën te analyseren in de pathogenese van bijvoorbeeld diabetes.
De Finse DPS was de eerste gerandomiseerde, gecontroleerde
leefstijlinterventie-studie die aantoonde dat diabetes 2 bij mensen
met een verstoorde glucosetolerantie kan worden voorkomen door
veranderingen in leefstijl. De belangrijkste veranderingen betreffen
onder andere gewichtsverlies, meer training en voedingsaanpassingen
door toevoeging van meer volkoren graanproducten, fruit en groenten
aan het dieet.
Vertaling: Astrid Zwart
