Ook dieren troosten uit empathie
Frans de Waal, universiteitshoogleraar aan de Universiteit
Utrecht, en Amerikaanse collega-onderzoekers hebben sterke
aanwijzingen gevonden dat troostgedrag voortkomt uit een basaal,
aangeboren empathiemechanisme. Ook tonen ze aan dat het
‘knuffelhormoon’ oxytocine hierbij een belangrijke rol speelt.
Bovendien laten ze zien dat woelmuis en mens stress van een
soortgenoot herkennen via hetzelfde hersenmechanisme. De resultaten
van de studie zijn daarom ook interessant voor onderzoek naar een
aantal psychiatrische stoornissen. De wetenschappers publiceren hun
resultaten op 21 januari in Science.
Niet alleen mensen troosten soortgenoten, ook chimpansees doen
dat, ontdekte De Waal in 1979 in Burgers’ Dierenpark. Sindsdien
discussiëren biologen over de vraag of troostgedrag uit empathie
voorkomt of aangeleerd sociaal gedrag is. Troostgedrag is
lichaamscontact om de stress of angst van een ander te verminderen.
Mensen en chimpansees troosten door omarming en kussen, maar
troostgedrag in een andere vorm is waargenomen bij onder meer
olifanten en honden. De Waal en zijn Amerikaanse collega’s tonen nu
voor het eerst zulk gedrag bij knaagdieren aan. Dat op zich is al
een aanwijzing voor de hypothese van aangeboren empathie, waarvan De
Waal altijd overtuigd is geweest. Want aangeleerd sociaal gedrag zou
een groter brein vereisen.
Uniek
Maar de sterkste aanwijzing dat het hier om empathie gaat, zijn de
voor het eerst aangetoonde overeenkomsten van de hersenmechanismen
bij empathisch gedrag van mensen en troostgedrag van dieren.
“Wetenschappers zijn altijd terughoudend geweest in het toeschrijven
van empathie aan dieren. Zij nemen aan dat dieren alleen iets doen
voor een soortgenoot uit eigenbelang. Deze verklaring heeft echter
nooit goed gewerkt voor troostgedrag. Daarom is dit onderzoek zo
belangrijk”, aldus prof. Frans de Waal, als gedragsbioloog zowel
verbonden aan de Universiteit Utrecht als de Amerikaanse Emory
University, in Atlanta. Hij deed het onderzoek samen met collega’s
van Emory University, waaronder prof. Lawrence Young, die wereldwijd
bekend is vanwege zijn hersenonderzoek naar sociaal gedrag.
Frans de Waal, universiteitshoogleraar aan de Universiteit
Utrecht
Het vinden van een knaagdiermodel voor empathie is veelbelovend voor
de toekomst van het onderzoek naar het verband tussen autistisch
gedrag en de hoeveelheid oxytocine in de hersenen
Frans de Waal, universiteitshoogleraar aan de Universiteit Utrecht
Troosten
In het onderzoek werd het vrouwtje van een koppel prairiewoelmuizen
weggehaald bij het mannetje en aan een stressvolle situatie
blootgesteld. Als zijn partner weer bij hem werd teruggeplaatst,
bleek het mannetje net zo aangedaan als het vrouwtje. Hoewel hij
gewoon in de kooi had gezeten, werd ook bij hem een verhoogde
hoeveelheid corticosteron, een stresshormoon, gemeten. Zo’n
overdracht van emoties komt ook voor bij mensen. Het mannetje
troostte zijn vrouwtje door haar intensief te vlooien.
Oxytocine
Het troostgedrag trad echter niet op als bij het mannetje de
oxytocine receptoren in de anterieure cingulate cortex van de
hersenen geblokkeerd waren. Oxytocine is ook bij mensen in verband
gebracht met empathie en sociale bandvorming. Bij prairiewoelmuizen
vormen mannetje en vrouwtje een levenslange monogame band. Hun
sociale band is dus sterk.
Autisme
Bij verschillende psychiatrische stoornissen, waaronder autisme en
schizofrenie, is het herkennen en reageren op emoties van anderen
verstoord. Het vinden van een knaagdiermodel voor empathie is
veelbelovend voor de toekomst van het onderzoek naar het verband
tussen autistisch gedrag en de hoeveelheid oxytocine in de hersenen,
aldus prof. Frans de Waal.
Dit onderzoek is medegefinancierd door het Amerikaanse National
Institute of Mental Health, het Office of Research Infrastructure
Programs/OD P51OD011132, en de Silvio O. Conte Center for Oxytocin
and Social Cognition.
Publicatie
Oxytocin-Dependent Consolation Behavior in Rodents, J.P. Burkett, E.
Andari, Z.V. Johnson, D.C. Curry, F.B.M. de Waal, & L.J. Young,
Science, 21 januari 2016.
Steun ons werk, bezoek eens de Leefbewust webwinkel
De Leefbewust webwinkel richt zich voornamelijk op plantaardige
produkten zoals bessen, kruiden, grassen, algen, algenolie, zaden,
een natuurlijke multivitamine en de krenten uit de pap qua
voedingssupplementen. We zijn eigenlijk altijd op zoek naar de beste
versies van produkten. Zo hebben we schone Chlorella uit
binnenkweek, Spirulina gekweekt in bassins in de woestijn van
California en de betere kwaliteit tarwegras uit Nieuw Zeeland.
Bezoek de webwinkel
