Bloed van kleine kinderen 'onthoudt' prenatale blootstelling
aan roken
Moleculaire bewijs dat de moeder rookte tijdens de zwangerschap
is na 5 jaar nog steeds waarneembaar.
Johns Hopkins University BLOOMBERG School of Public Health.
Uit onderzoek aan de 'Johns Hopkins Bloomberg School of Public
Health' blijkt dat bloed genomen van kinderen tot de leeftijd van
vijf jaar nog altijd moleculair bewijs bevat dat hun moeder rookte
tijdens de zwangerschap.
De bevindingen, online gepubliceerd in het tijdschrift
'Environmental Research', geven sterke aanwijzingen dat
omgevingsinvloeden op de baarmoeder zich in het lichaam kunnen
handhaven en mogelijk invloed hebben op de gezondheid jaren na de
geboorte. Ze suggereren ook dat bij verder onderzoek het mogelijk
zou kunnen zijn om de blootstelling aan andere potentieel giftige
stoffen tijdens de zwangerschap te detecteren die minder evident
zijn zoals chemicaliën in plastics, onopgemerkte infecties of
verontreinigingen in het drinkwater.
Uiteindelijk bestaat de mogelijkheid om een verband te vinden met
chronische ziekten zoals autisme, zwaarlijvigheid of hart- en
vaatziekten en zo beter te begrijpen hoe die ziekten ontwikkelen en
eventueel kunnen voorkomen worden.
“Bij bloedmonsters zou men in staat zijn om onderzoeksvragen te
stellen waar men voordien nooit aan dacht,” zeggen studieleider M.
Daniele Fallin, PhD, de Sylvia en Harold Halpert professor en
voorzitter van de afdeling van de 'Bloomberg School of Mental
Health'. "Roken is één ding. Maar als blijkt dat dit ook mogelijk is
voor andere risico's, kan dit een paradigmaverschuiving betekenen.
"We weten al lang dat het lichaam een accumulator is van vroegere
blootstellingen. Bewijs van de blootstelling aan lood leeft voort in
onze botten, bijvoorbeeld, maar we wisten niet dat er iets zo
eenvoudig was als een bloedstaal als bewijs van prenatale
blootstelling. Dat maakt het zo aantrekkelijk. "
Voor deze nieuwe studie analyseerden Fallin en haar collega's
epigenetica, moleculen die geen deel uitmaken van de DNA-sequentie
maar er bovenop zitten en tepalen welke genen in- en uitgeschakeld
worden in het lichaam. Twee jaar geleden onderzocht een groep
wetenschappers navelstrengbloed van pasgeborenen en vond dat de
hoeveelheid van een epigenetische marker, bekend als DNA methylatie
op 26 plaatsen op het genoom, werd gecorreleerd met het al of niet
roken van de moeder tijdens de zwangerschap.
Voor dit onderzoek gingen Fallin en haar collega een stap verder.
Ze testten het bloed van 531 kleuters uit zes verschillende locaties
in de Verenigde Staten en vroegen de moeders of ze al of niet
gerookt hadden tijdens de zwangerschap. Ze analyseerden opnieuw de
methylatie patronen op dezelfde 26 locaties in het genoom en vonden
dat 81 procent van de testen het prenatale rookgedrag konden
bepalen. Het was niet eerder bekend of dit epigenetisch beeld nog
aanwezig zou zijn vijf jaar later, maar het bloed bevatte nog altijd
dit moleculair geheugen.
Het is mogelijk, zeggen de onderzoekers, dat het beeld ook is
gerelateerd aan blootstelling aan tweedehands rook na de geboorte.
Fallin hoopt dat dit onderzoek een breder bereik heeft. Het is
relatief eenvoudig om te bepalen of iemand in de baarmoeder is
blootgesteld aan sigarettenrook. Je vraagt gewoon de moeder of zij
rookte terwijl ze zwanger was. Maar blootstelling aan andere giftige
stoffen is moeilijker te detecteren. Meestal kan de moeder niet
weten of ze werd blootgesteld.
"Als epigenetische handtekeningen kunnen worden gevonden voor
andere milieu-risico's, kunnen deze aanwijzen hoe bepaalde prenatale
blootstelling invloed kan hebben op de gezondheid en mogelijk
tientallen jaren van leven," zegt co-auteur Christine Ladd-Acosta,
PhD, assistent professor in de epidemiologie aan de Bloomberg School
.
Fallin, die ook directeur is van het ‘Bloomberg School’s Wendy
Klag Center for Autism & Developmental Disabilities”, zegt dat ze
specifiek hoop te kunnen bepalen of blootstelling in de baarmoeder
gerelateerd is aan de ontwikkeling van autisme. Ze zegt dat het nog
onduidelijk is of deze epigenetische biomarkers een directe oorzaak
zijn van chronische ziekten op latere leeftijd of wat ze nog meer
kunnen aangeven.
Vertaling: Andre Teirlinck
