Onderzoekers maken functionerend biologisch nierbuisje
Onderzoekers van de Universiteit Utrecht, het Radboudumc en de
Universiteit Twente zijn erin geslaagd een functionerend biologisch
‘nierbuisje’ te maken. Het buisje is gemaakt van een
dialyse-membraan waarop levend nierweefsel is gegroeid. Daardoor
haalt het ook afvalstoffen uit het bloed die bij een gewone dialyse
niet afgevoerd worden. “Wij hopen dat deze combinatie op termijn de
huidige dialysetechniek kan vervangen”, aldus prof. dr. Roos
Masereeuw van de Universiteit Utrecht. De resultaten van het
onderzoek zijn gepubliceerd in Scientific Reports van 16 november.
Met de huidige dialysetechnieken worden alleen kleine, in het
bloed opgeloste afvalstoffen uit het bloed verwijderd. Grotere, aan
eiwitten in het bloed gebonden afvalstoffen, worden niet afgevoerd.
Hierdoor wordt de patiënt als het ware vergiftigd. “Als we ons
systeem kunnen ontwikkelen tot een klinische toepassing, dan hoeft
de patiënt hopelijk minder vaak gedialyseerd te worden en is het
risico op overlijden ook kleiner”, licht Roos Masereeuw, hoogleraar
Experimentele Farmacologie aan de Universiteit Utrecht toe. Het
onderzoek is een samenwerking van prof. Roos Masereeuw, die
afgelopen zomer van het Radboudumc naar de Universiteit Utrecht is
gekomen, prof. Dimitrios Stamatialis van de Universiteit Twente en
prof. Joost Hoenderop en prof. Bert van den Heuvel van het
Radboudumc.
6.500 Dialysepatiënten
In Nederland moeten zo’n 6.500 nierpatiënten drie of vier keer per
week gedialyseerd worden. De huidige dialysetechniek neemt ongeveer
10 procent van de normale nierfunctie over. Dit is genoeg om
belangrijke lichaamsfuncties in stand te houden, maar te weinig voor
een volledige gezondheid. Voor dialysepatiënten is een
niertransplantatie vaak de beste oplossing, maar gemiddeld moeten ze
hier vijf jaar op wachten. Elk jaar sterven zo’n 200 patiënten omdat
voor hen niet op tijd een donornier beschikbaar is. Daarom wordt
wereldwijd onderzoek gedaan naar verbetering van de dialysetechniek.
Niercellen
De onderzoekers uit Utrecht, Nijmegen en Twente gebruiken niercellen
zelf, omdat die immers gespecialiseerd zijn in het verwijderen van
de afvalstoffen uit het bloed. Het groeien van nierweefsel op een
membraan is echter geweldig complex. Twee jaar geleden slaagden de
onderzoekers er voor het eerst in een monolaag van niercellen te
kweken op een dialyse-membraan op zo’n manier dat ze bleven leven.
Vervolgens heeft het dus nog twee jaar geduurd om de stap te zetten
naar een functionerend, driedimensionaal nierbuisje, dat bestaat uit
een holle buis bekleed met een enkele cellaag.
Toekomst
Voor een daadwerkelijke toepassing bij nierpatiënten, moet goed
ingeschat kunnen worden aan welke eisen het biologische nierbuisje
moet voldoen. Het onderzoek richt zich daarom op het nog beter
begrijpen hoe de niercellen de afvalstoffen precies verwijderen. “De
klinische toepassing is dan ook nog ver weg, maar met dit resultaat
zijn we wel weer een stapje dichterbij”, aldus Masereeuw.
