Werknemers in ploegendienst kunnen beter voedsel met een hoog
ijzergehalte vermijden
Onderzoekers ontdekken de rol van ijzer in de
lever die de bloed glucose niveau's reguleert.
Werknemers die zich klaar maken voor een
nachtdienst zijn mogelijk beter af als ze 's nachts geen voedsel met
een hoog ijzergehalte eten zodat ze de biologische klok in hun
levers niet verstoren.
Onderzoekers geloven, dat een verstoring van de
biologische klok de reden is dat mensen in ploegendienst vaker
diabetes type 2, obesitas en kanker krijgen. De hersenen zijn de
belangrijkste biologische klok van het lichaam, die de slaapbehoefte
en voedselinname regelen. Maar andere lichaamsweefsels hebben ook
een biologische klok, zoals de lever, die de bloed glucose niveau's
reguleert.
Volgens een nieuwe studie in "diabetes online"
laten onderzoekers van de universiteit van Utah zien dat ijzer in
het dieet een belangrijke rol speelt in de biologische klok van de
lever. Judith A. Simcox, Ph.D. is afgestudeerd in biochemie aan de
universiteit van Utah en is de hoofd auteur van de studie.
"IJzer is als de wijzers van de klok die de tijd
weergeeft," volgens Simcox. "De ontdekking van ijzer heeft mogelijk
brede gevolgen voor mensen die in ploegendiensten werken omdat ijzer
het biologische ritme van de lever instelt".
Alle biologische klokken in het lichaam werken
volgens hun eigen schema om de belangrijke functies te uit te
voeren. De biologische klok van de hersenen bijvoorbeeld is zo
ingesteld dat het bij licht de mensen vertelt om wakker te worden en
te gaan slapen als het donker is. Het is optimaal als alle
lichaamsklokken volgens hun correcte schema werken. Iedereen die in
ploegendienst of nachtdienst heeft gewerkt, weet dat door buiten
kantooruren te werken de biologische klok niet gelijk loopt en je
slaap en eet patroon ontregelt.
Talrijke studies laten zien dat werknemers in
ploegendienst een hoger risico hebben op obesitas, diabetes en
andere stofwisselingsziektes. Het risico voor hart en vaatziekten,
beroertes en kanker is ook hoger onder deze werknemers. In 2007,
verklaarde een onderafdeling van de wereld gezondheidsorganisatie
dat ploegendiensten vermoedelijk kankerverwekkend zijn.
Signalen van buitenaf:
De biologische klok van de lever wordt gestuurd
door voedselinname. Als je slaapt helpt deze klok om een constant
bloed glucose niveau te behouden, maar zorgt er vervolgens voor dat
hij piekt vlak voordat je wakker wordt. Als de klok in de lever niet
meer synchroon loopt met die in de hersenen, bevordert het mogelijk
stofwisselingsziektes, dit volgens Donald A. McClain, M.D., Ph.D.,
professor in geneeskunde en biochemie van de universiteit van Utah
en senior auteur van de studie.
McClain en Simcox wilden signalen van buitenaf
vinden die de biologische klok in de lever reguleren. Zij hebben
muizen gevoed met ijzer als deel van hun natuurlijk eetpatroon en
constateerden dat ijzer in het dieet de cellulaire concentratie van
heem verhoogde. Heem is een samengesteld zuurstof bevattende
ijzerverbinding die wordt gevonden in hemoglobine. Zij ontdekten dat
wanneer heem zich bindt aan een biologisch eiwit (een stof waarvan
Simcox de functie vergelijkt met die van een radertje in een
mechanische klok), de proteïne activiteit verhoogt wordt en ervoor
zorgt dat de lever optimale controle heeft over de bloed
glucoseniveaus.
Verhoogde activiteit van biologisch eiwit is
alleen gezond wanneer het zich in de natuurlijke tijdcyclus van de
lever voordoet. Maar als dit gebeurt op een moment dat niet gelijk
loopt met de biologische klok, zoals bij nachtdiensten, kan dat
resulteren in abnormale bloed glucoseniveaus.
"Wanneer een werknemer in ploegendienst 's nachts
ijzerrijk voedsel eet, kan het ontbreken van gelijkloop tussen de
leverklok en die van de hersenen alleen maar verergeren," meent
McClain, mede vice-president voor klinisch onderzoek van de
universiteit voor gezondheidswetenschappen en directeur van het
centrum voor klinisch en overdraagbare wetenschap. "Door de neiging
de biologische schommelingen van de stofwisseling te verkleinen,
kunnen hoge ijzergehaltes in weefsels de normale schommeling van dag
en nacht, die is gekoppeld aan een gezond stofwisselingssysteem,
nadelig beïnvloeden.
Meer onderzoek is nodig om te kijken hoe de
resultaten van hun studie voedingsrichtlijnen voor iedereen zouden
kunnen opleveren, maar voor werknemers in ploegendienst in het
bijzonder. De onderzoekers wijzen er al snel op dat te weinig ijzer
ook ongezond is. Uiteindelijk hopen ze dat hun studies een optimale
bandbreedte voor ijzer zullen definiëren die veel smaller is dan de
nu gebruikelijke "normale" bandbreedte.
Vertaling: Manuka Buisman
