Gezien het feit dat de sterftecijfers van kanker de
laatste 60 jaar grotendeels ongewijzigd zijn gebleven, heeft
een natuurkundige geprobeerd meer licht te laten schijnen op
de ziekte met een andere theorie over zijn oorsprong, welk
spoor van kanker helemaal terugvoert naar de dageraad van
multicellulariteit, meer dan een biljoen jaar geleden.
In de speciale editie van 'Physics World' van deze maand,
die is gewijd aan de "fysica van kanker", legt Paul Davies,
hoofdonderzoeker bij het Centrum voor Convergentie van
Physical Sciences and Kankerbiologie bij de
Staatsuniversiteit van Arizona, deze radicale nieuwe theorie
uit.
Davies werd leidinggevende van het centrum in 2009 toen
hij nog bijna in geen enkel opzicht ervaring met
kankeronderzoek had. Met een achtergrond van theoretische
natuurkunde en kosmologie, werd hij aangenomen om de
onderliggende beginsels van de ziekte fris en
onbevooroordeeld te bekijken.
Sindsdien heeft hij vragen gesteld die zelden worden
gesteld door oncologen: bedenken waarom kanker überhaupt
bestaat en welke plek het inneemt in het alomvattende
verhaal van het leven op Aarde.
Zijn nieuwe theorie, in het leven geroepen samen met
Charles Lineweaver van de Australische Nationale
Universiteit, onderkent dat kanker een erfenis is van een
oude genetische "sub-routine", waar het mechanisme dat
normaliter de cellen instrueert wanneer te vermenigvuldigen
en af te sterven defect is, en zo de cellen te dwingen terug
te keren naar een standaardoptie die lang geleden werd
geprogrammeerd in hun voorouders.
"Om een computeranalogie te gebruiken, kanker is wanneer
Windows standaard teruggrijpt op 'veilige modus' na een of
andere foutcode," schrijft Davies.
Het resultaat van dit defect is begin van een waterval
aan gebeurtenissen die we identificeren als kanker - een op
hol geslagen proliferatie (groei) van cellen die een tumor
vormen, die op den duur zelf mobiel wordt, zich verspreidend
naar andere delen van het lichaam, en binnendringen en
koloniseren.
Klassieke verklaringen veronderstellen dat kanker het
gevolg is van een opeenstapeling van willekeurige genetische
mutaties, waarbij de kanker iedere keer dat dit proces zich
manifesteert, opnieuw begint; Davies en Lineweaver geloven
echter dat het wordt veroorzaakt door een groep genen die
door onze zeer vroege voorouders doorgegeven is en die
"aangezet wordt" in vroege stadia van het leven van een
organisme wanneer cellen zich in bepaalde vormen
onderscheiden.
De twee opperen dat de genen die zijn betrokken bij de
vroege ontwikkeling van een het embryo - en die daarna het
zwijgen worden opgelegd, of worden uitgezet - ten onrechte
gereactiveerd worden in de volwassene als gevolg van een of
andere trigger of schade, zoals chemicaliën, straling of
ontsteking.
"Zeer ruwweg, hoe eerder het stadium van het embryo, hoe
basaler en ouder de genen zijn die de ontwikkeling
begeleiden, en hoe voorzichtiger geconserveerd en wijd
verspreid ze zullen worden tussen de soorten," schrijft
Davies.
Verscheidene onderzoeksteams in de wereld zorgen
momenteel voor experimenteel bewijs wat gelijkenissen toont
tussen de uitdrukking van genen in een tumor en in een
embryo, wat gewicht toevoegt aan de theorie van Davies en
Lineweaver.
Davies maakt duidelijk dat radicaal nieuw denken nodig
is; hij verklaart echter dat, net als ouder worden, kanker
in het algemeen niet kan worden genezen maar kan worden
verlicht, wat slechts mogelijk is als we de ziekte en zijn
plaats in het "grote elan van evolutionaire geschiedenis"
beter begrijpen.
vertaald door: Iris van Loenen (www.bbarcoiris.com)
